Lịch sử hoạt động Lockheed L-188 Electra

Các hoạt động dân sự

American Airlines là khách hàng đầu tiên. Các khách hàng sau đó là Eastern Air Lines, Braniff AirwaysNorthwest Airlines. Electra bắt đầu gặp rắc rối. Hành khách đi trên chuyến bay than phiền về tiếng ồn trong cabin phía trước của cánh, do sự cộng hưởng âm thanh của các cánh quạt.[7] Lockheed thiết kế lại vỏ động cơ, nghiêng động cơ lên 3 độ.[7][8] Những thay đổi đã được tích hợp trên dây chuyền sản xuất vào giữa năm 1959 và đã có tác dụng cải thiện hiệu năng động cơ và mang lại chuyến đi tốt hơn cho hành khách.[8][9]

Có tới 3 chiếc máy bay gặp tai nạn từ tháng 2 năm 1959 đến tháng 3 năm 1960. Sau vụ tai nạn thứ 3, FAA đã giới hạn tốc độ bay của Electra cho đến khi nguyên nhân được xác định.[7]

Sau một cuộc điều tra sâu rộng, nguyên nhân của 2 trong số các vụ tai nạn (trong tháng 9 năm 1959 và tháng 3 năm 1960) được tìm ra là do sự gắn kết động cơ. Gắn kết đã không đủ mạnh để giảm một hiện tượng gọi là "sự xoay chế độ rung" (tương tự như sự chuyển động của đầu đứa trẻ khi nó chạy chậm lại) ảnh hưởng đến vỏ ngoài động cơ. Khi dao động được truyền đến các cánh và tần số rung giảm đến điểm cộng hưởng với các tấm lợp trên cánh (cùng một tần số), cánh sẽ đập lên xuống cực kì mạnh cho đến khi bị rách.[7][10][11] Lockheed thực hiện một chương trình sửa đổi cực kì đắt đỏ (Lockheed Electra Achievement Program hay LEAP) trong đó động cơ gắn kết và cấu trúc cánh hỗ trợ gắn kết được gia cố, một số tấm lợp trên cánh được thay thế bởi tấm lợp dày hơn.[7] Tất cả các Electra đều được sửa đổi với chi phí của Lockheed tại nhà máy, mỗi Electra được sửa trong vòng 20 ngày. Những thay đổi đã được tích hợp trong dây chuyền sản xuất.[7] Tuy nhiên, những vụ tai nạn đã xảy ra, và dân chúng mất niềm tin vào Electra. Nó thậm chí không còn được sử dụng bởi những hãng hàng không nhỏ nhất. Sản xuất dừng lại vào năm 1961 sau khi 170 chiếc đã được chế tạo. Thiệt hại cho Lockheed được ước tính vào khoảng 57 triệu USD, không kể chi phí cho các vụ kiện (khoảng 55 triệu USD).[5] Lockheed tiếp tục vận chuyển hành khách đến những năm 1980, và hầu hết các Electra bây giờ được sử dụng để chuyên chở hàng hóa.

Nhiều hãng hàng không ở Mỹ đã sử dụng Electra, nhưng hãng hàng không duy nhất ở châu Âu đặt hàng Electra từ Lockheed là KLM với số lượng 12 chiếc, sử dụng từ tháng 9 năm 1959 đến tháng 1 năm 1969 ở châu Âu, Đông Sài Gòn và Kuala Lumpur.

Air New Zealand đưa L-188C Electra từ Sydney về Wellington để hợp tác với Qantas vào năm 1970.

Ở phía nam Thái Bình Dương, Tasman Empire Airways Limited (TEAL) (sau đổi thành Air New Zealand) sử dụng Electra để bay xuyên vịnh Tasman.[12] Ở Australia, Trans Australia Airlines (TAA) và Ansett, mỗi hãng vận hành 3 chiếc Electra để di chuyển giữa các Tiểu bang của Lục địa Úc và cảng Morseby, từ năm 1959 đến năm 1971.[9] Ansett cải tiến 3 Electra của họ thành máy bay vận tải vào năm 1970 – 1971 và tiếp tục sử dụng chúng đến năm 1984.[13] Qantas cũng sử dụng 4 Electra trên tuyến bay đến Hong KongNhật Bản; đến New Caledonia; và đến New Guinea (cho đến khi tuyến bay đến New Guinea được nhượng lại cho Ansett và TAA); sau đó băng qua Ấn Độ Dương để đến Nam Phi; và cạnh tranh với tuyến bay qua vịnh Tasman của TEAL (sau đó TEAL 100% thuộc quyền sở hữu của New Zealand).[12][14]

Một số Electra đã được bán cho các hãng hàng không Nam Mỹ, nơi mà, trái với những gì đã xảy ra ở Hoa Kỳ, Electra đã hoạt động rất thành công, chẳng hạn như Lloyd Aéreo BolivianoLíneas Aéreas Paraguayas;[15] trong cả hai trường hợp, Electra đã đáp ứng được yêu cầu của các hãng hàng không này trước khi họ chuyển sang sử dụng máy bay phản lực. Đáng chú ý nhất, hãng hàng không Varig của Brazil sử dụng Electra để đưa đón khách giữa Rio de JaneiroSão Paulo trong nhiều năm và hoàn thành hơn nửa triệu chuyến bay trên nhiều tuyến đường trước khi Electra được thay thế bằng máy bay phản lực Boeing 737-300Fokker 100 vào năm 1992, và đa số được bán cho Zaïre năm sau đó.[15] Electra trở thành biểu tượng của tuyến hàng không đó, sự dừng hoạt động của Electra đã gây ra một chấn động với Brazil, tốn không ít giấy mực của báo chí.[16]

Trong thập niên 1970, một số Electra cũ được mua lại bởi các câu lạc bộ lữ hành, bao gồm những nhà thám hiểm và Shillelagh. Những chiếc khác đã chuyển từ vận chuyển hành khách sang vận tải hàng hóa, 40 chiếc đã được cải tiến bởi công ty con của Tập đoàn Lockheed từ năm 1968 với 1 hoặc 2 cửa lớn ở phía bên trái thân máy bay và sàn cabin cải tiến. Air CaliforniaPacific Southwest Airlines vẫn sử dụng Electra để vận chuyển hành khách đến những sân bay nhỏ ở phía Tây Hoa Kỳ đến cuối thập niên 1970.

Sử dụng trong quân sự

Năm 1973, Hải quân Argentina mua 3 Electra trang bị thêm cửa vận chuyển hàng hóa. Chúng được sử dụng trong "Chiến tranh bẩn thỉu" để bắt tù nhân chính trị vào Rio de La Plata, trong chuyến bay đẫm máu khét tiếng. Một số Electra cũng được sử dụng trong các nhiệm vụ vận chuyển trong Chiến tranh Falklands năm 1982.

Năm 1983, sau sự dừng hoạt động của chiếc SP-2H Neptune cuối cùng, Hải quân Argentina đã mua lại khung của những chiếc Electra dân sự, cải tiến để phù hợp cho việc tuần tra trên biển, và sử dụng rộng rãi đến khi thay thế bởi P-3S vào năm 1994. Một trong các Electra của Hải quân Argentina, được biết đến với tên gọi L-188W Electron, được bảo quản tại bảo tàng Argentine Naval Aviation (MUAN) ở Bahía Blanca.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Lockheed L-188 Electra http://www.aviationclassics.co.uk/news/issue-21-lo... http://www.flogao.com.br/ilovevarig/131690382 http://www.aviacaocomercial.net/jetsite/nostalgia_... http://www.eol.ucar.edu/projects/vortex95/electra.... http://www.aviation-friends-cologne.de/listings/lo... http://www.flightglobal.com/airspace/media/reports... http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1959/1... http://www.nb.no/nbsok/nb/e38c175e6746f06628c09886... http://www.fuerzasaeronavales.com/?product=libro-l... http://home.arcor.de/ulrichhoppe/ELECTRA.HTM